บทความ

ประเภทของระบบระบายอากาศในอุตสาหกรรม

เครื่องระบายอากาศมีหลากหลายประเภท ซึ่งสามารถเลือกใช้งานตามลักษณะของโรงงาน ดังนี้

1. ระบบระบายอากาศทั่วไป (General Ventilation)

เป็นระบบพื้นฐานที่ใช้พัดลมดูดอากาศออกและนำอากาศใหม่จากภายนอกเข้ามา ช่วยลดความร้อน กลิ่น และความอับชื้น เหมาะสำหรับโรงงานที่ไม่มีการปล่อยสารพิษมากนัก เช่น โรงงานเย็บผ้า หรือคลังสินค้า

2. ระบบระบายอากาศเฉพาะจุด (Local Exhaust Ventilation)

ใช้ดูดฝุ่นหรือไอระเหยที่เกิดขึ้น ณ จุดกำเนิดโดยตรง เช่น ระบบดูดควันเชื่อม ดูดฝุ่นจากเครื่องเจียร เพื่อไม่ให้สารพิษกระจายไปทั่วโรงงาน เหมาะกับโรงงานที่ทำงานเกี่ยวกับสารเคมี ฝุ่นละเอียด หรือโลหะ

3. ระบบฟอกอากาศ (Air Filtration or Purification System)

ติดตั้งร่วมกับระบบระบายอากาศเพื่อกรองฝุ่น กลิ่น หรือสารพิษก่อนปล่อยออกนอกอาคาร เช่น ระบบ HEPA, Carbon Filter, Cyclone, Scrubber ฯลฯ

4. ระบบปรับแรงดันอากาศ (Pressurization System)

ใช้สร้างแรงดันอากาศให้กับห้องเฉพาะ เช่น ห้อง Clean Room เพื่อป้องกันฝุ่นเข้าไปในพื้นที่สำคัญ เหมาะสำหรับอุตสาหกรรมอิเล็กทรอนิกส์ ยา หรืออาหาร

ประโยชน์ของการติดตั้งเครื่องระบายอากาศในโรงงาน

การลงทุนติดตั้งระบบระบายอากาศที่เหมาะสม จะสร้างประโยชน์ต่อองค์กรทั้งทางตรงและทางอ้อม ได้แก่:

✅ 1. เพิ่มประสิทธิภาพการผลิต

สภาพแวดล้อมที่ดีทำให้พนักงานทำงานได้นานขึ้นโดยไม่รู้สึกอ่อนล้า ช่วยลดการหยุดงานและเพิ่มความแม่นยำในการผลิต

✅ 2. ลดความเสี่ยงด้านสุขภาพและความปลอดภัย

ลดโอกาสการเกิดโรคจากฝุ่น กลิ่น หรือไอระเหย เช่น โรคระบบทางเดินหายใจ โรคผิวหนัง และการเจ็บป่วยจากสารเคมี

✅ 3. ป้องกันอุบัติเหตุจากสารไวไฟ

ในบางโรงงาน สารเคมีหรือฝุ่นสามารถติดไฟได้ การระบายอากาศที่เหมาะสมช่วยลดความเสี่ยงของการระเบิด

✅ 4. รักษาอายุการใช้งานของเครื่องจักร

ฝุ่นและความชื้นที่สะสมในพื้นที่ผลิตสามารถส่งผลต่อเครื่องจักรให้เสื่อมสภาพได้เร็วขึ้น ระบบระบายอากาศช่วยลดปัญหานี้

✅ 5. ปฏิบัติตามข้อกำหนดทางกฎหมาย

กฎหมายไทย เช่น กฎกระทรวงกำหนดมาตรฐานความปลอดภัยในการทำงาน (ของกรมสวัสดิการและคุ้มครองแรงงาน) ได้ระบุว่าต้องมีการควบคุมคุณภาพอากาศในโรงงาน

ปัจจัยที่ควรพิจารณาก่อนเลือกเครื่องระบายอากาศ

การเลือกเครื่องหรือระบบระบายอากาศในโรงงานไม่สามารถเลือกแบบสุ่มได้ ต้องพิจารณาหลายปัจจัย เช่น:

• ขนาดพื้นที่ และความสูงของอาคาร

• ลักษณะกระบวนการผลิต (มีฝุ่น ควัน หรือไอระเหยหรือไม่)

• จำนวนพนักงานที่ปฏิบัติงานในพื้นที่นั้น

• ประเภทของสารเคมีที่ใช้งาน

• ความต้องการในการกรองหรือควบคุมกลิ่น

• ค่าใช้จ่ายในการติดตั้งและบำรุงรักษา

ตัวอย่างเครื่องระบายอากาศในโรงงานยอดนิยม

1. พัดลมอุตสาหกรรมแบบติดผนัง – ราคาถูก ติดตั้งง่าย เหมาะกับโรงงานทั่วไป

2. ระบบดูดฝุ่น (Dust Collector) – เหมาะสำหรับงานเจียร ตัด ขัด

3. พัดลมฟาร์ม (Exhaust Fan) – ใช้ระบายความร้อนในโรงงานขนาดใหญ่

4. Ventilation Hood – ใช้กับงานที่มีการปล่อยควัน เช่น งานเชื่อม

5. ระบบ Ducting + Filter – เหมาะสำหรับโรงงานที่มีไอสารเคมี

การบำรุงรักษาเครื่องระบายอากาศ

การดูแลรักษาอย่างสม่ำเสมอจะช่วยยืดอายุการใช้งานของเครื่องและรักษาประสิทธิภาพไว้ได้ เช่น:

• ทำความสะอาดแผ่นกรองฝุ่นหรือฟิลเตอร์อย่างน้อยเดือนละครั้ง

• ตรวจสอบมอเตอร์หรือใบพัดว่าเสื่อมหรือมีเสียงผิดปกติหรือไม่

• ตรวจสอบท่อระบายอากาศว่าอุดตันหรือไม่

• ตรวจสอบความสมดุลของแรงดันอากาศในแต่ละโซน